Çocuğun Beslenme Günlüğü Tutmanın Faydası
Basit bir beslenme günlüğü, “ne yendi” listesinden daha fazlasıdır. Uyku, ekran, duygu, hareket gibi etkenlerle yeme davranışının nasıl değiştiğini gösterir; seçici yeme, alerji/ıntolerans ipuçlarını yakalamayı ve porsiyon–su dengesini optimize etmeyi kolaylaştırır.
Neden Beslenme Günlüğü?
- Desenleri görür: “Okuldan sonra şeker isteği” veya “geç yatınca kahvaltı reddi” gibi tekrarları ortaya çıkarır.
- Seçici yeme yönetimi: Hangi sunum (fırın, yoğurtlu dip, limon) ile kabul arttığını belgelersiniz.
- Alerji/ıntolerans izleme: Gıdayla ilişkili döküntü, karın ağrısı, şişkinlik gibi belirtileri zamanla eşlersiniz.
- Su–enerji dengesi: Baş ağrısı, yorgunluk gibi durumların hidrasyonla ilişkisini yakalar.
- Sağlık profesyoneline veri: Doktora/diyetisyene net ve güncel tablo sunar, tahmine dayalı konuşmayı azaltır.
- Masadaki çatışmayı azaltır: “Bitecek” yerine gözleme dayalı küçük ayarlamalar yaparsınız.
Nasıl Tutulur? (10 Saniyelik Kayıt)
Her öğünde aşağıdaki kısa alanlar yeterlidir:
- Saat–yer: Ev/okul; ekran var mı?
- Ne yedi & miktar: El yöntemiyle (avuç=protein, yumruk=sebze, çukur avuç=tahıl).
- Su/İçecek: Yaklaşık miktar (küçük/orta bardak).
- Duygu/enerji: 1–5 ölçeği (1=yorgun, 5=çok enerjik).
- Not: Yeni tat, sos, pişirme yöntemi, aktivite/uyku bilgisi.
İpucu: Kâğıt tablo, buzdolabı magneti ya da telefonda foto + kısa not yeterlidir. Kalori sayımı gerekmez.
Örnek Günlük Tablo
| Zaman | Yenilen (miktar) | Su | Yer/Ekran | Duygu/Enerji (1–5) | Not |
|---|---|---|---|---|---|
| Kahvaltı 07:30 | Omlet (½ avuç), tam tahıllı ekmek (½), domates; yoğurt (½ bardak) | 1 bardak | Masa / ekran yok | 4 | Gece iyi uyudu |
| Ara 10:30 | Elma (1 yumruk) + 1 YK yulaflı yoğurt | ½ bardak | Okul | 3 | Bedensel etkinlik vardı |
| Öğle 12:30 | Köfte (1 avuç), bulgur (½), salata (1 yumruk) | 1 bardak | Okul / ekran yok | 4 | Yoğurtlu dip kabulü artırdı |
| Ara 16:00 | Muz (½) + süt (½ bardak) | ½ bardak | Ev / ekran kısa | 2 | Ekranda iken daha hızlı yedi |
| Akşam 19:00 | Fırın balık (1 avuç), patates (½), brokoli (1 yumruk) | 1 bardak | Aile masası | 3 | Limon + zeytinyağı ile sebze kabulü daha iyi |
Ne Toplamalı? (Haftalık Özet Göstergeler)
- Renk sayısı: Günlük 2–3 renk sebze/meyve.
- Su: “Öğün + ara”da su varsayılanı.
- Porsiyon hassasiyeti: Küçük servis + gerekirse ek servis yapıldı mı?
- Ekran zamanı: Yemek sırasında ekran kaç kez açıldı?
- Uyku: Yetersiz uyku günlerinde iştah/kriz oldu mu?
- Yeni tatlar: Haftada en az 2 yeni sunum/doku denendi mi?
4 Haftalık Plan (Kademeli Kurulum)
- Hafta 1: Sadece ana öğünleri kaydedin (saat, miktar, su).
- Hafta 2: Ara öğünleri ve ekran/uyku notunu ekleyin.
- Hafta 3: “Duygu/enerji 1–5” ölçeğini ekleyin; yeni tat denemelerini yıldızlayın.
- Hafta 4: Haftalık özet çıkarın; 1–2 odak hedef belirleyin (örn. “akşam ekranı sıfır”, “her gün 2 renk”).
Yaygın Hatalar ve Çözümler
- Kalori takıntısı: Gram/kalori yerine porsiyon modeli ve davranış odaklı not tutun.
- “Bitecek” baskısı: Günlüğü kontrol aracı değil, gözlem defteri olarak kullanın.
- Gerçekçi olmayan ayrıntı: 10 saniyeyi aşan kayıtlar sürdürülemez; kısa tutun.
- Mahremiyet: Fotoğrafları sınırlı paylaşın; yalnızca aile ve sağlık profesyonelleriyle.
Günlüğü Oyunlaştırma (Çocuk Katılımı)
- Renk avı: Her yeni renge çıkartma.
- Su puanı: Her bardak suya 1 puan; 10 puana mini aile etkinliği.
- Yeni tat çizelgesi: “Hımm, fena değil / Sevdim / Bayıldım” işaretleri.
Ne Zaman Uzmana Başvurmalı?
- Uzun süreli iştahsızlık, kilo/uzama duraklaması.
- Gıda sonrası karın ağrısı, döküntü, kusma gibi tekrar eden belirtiler.
- Yeme anında yoğun çatışma, aşırı seçicilik ve besin grubu reddi.
SSS — Kısa Cevaplar
- “Kaç ay sürdürmeliyim?”
- Genelde 4–8 hafta desenleri görmek için yeterlidir; sonra aylık kısa kontrole geçebilirsiniz.
- “Kağıt mı, uygulama mı?”
- Hangisi sürdürülebilir ise o. Kâğıt + foto veya basit not uygulaması çoğu aile için yeterlidir.
- “Ölçüleri nasıl yazayım?”
- El yöntemi ve “küçük/orta bardak” gibi pratik ölçüler ideal; gram şart değil.
Anahtar Kelimeler: cocuk beslenme gunlugu, yemek gunlugu faydalari, secici yiyicilik, alerji intolerans takibi, su ve porsiyon izleme, el yontemi, ekran ve uyku baglantisi, aile icin pratik plan, doktor diyetisyen icin veri
