Süt & Süt Ürünlerinin Önemi ve Çocuklarda Sıklığı

Neden Önemli?

• Kalsiyum & Fosfor: Kemik ve diş mineralizasyonunu destekler.
• Yüksek kaliteli protein: Büyüme, doku onarımı ve kas gelişimi için.
• Vitaminler: B12 ve riboflavin enerji metabolizmasına destek olur. D vitamini takviyesi ülkeye/ürüne göre değişir.
• İyot: İyotlu tuz ve süt ürünleri tiroid fonksiyonlarına katkıda bulunabilir.

Not: 1 yaş altına içecek olarak inek sütü önerilmez; kişisel durum için çocuk doktoruna danışın.

Hangi Ürün, Nasıl Seçilir?

• Süt: Günlük/uygun ısıl işlem görmüş, katkısız. Aromalı/sütlü içeceklerde eklenmiş şeker kontrolü yapın.
• Yoğurt & Kefir: Probiyotik etkilerle sindirimi ve bağırsak dengesini destekleyebilir. Şekersiz/doğal tercih edin.
• Peynir: Tuz oranı daha düşük çeşitleri (lor, taze peynir) günlük kullanıma uygundur.
• Bitkisel içecekler: (Soya/bezelye proteini vb.) kalsiyum ve D vitamini ile takviyeli olanlar, laktoz intoleransı/alerjide seçenek olabilir.

Yaşa Göre Günlük Sıklık & Porsiyon Önerileri (Genel Rehber)

Çocuğun iştahı, büyüme hızı ve hekim önerisi dikkate alınarak ayarlayın.

• 1–3 yaş: Günde 1,5–2 porsiyon. (Ör: 1 küçük bardak süt/ayran/kefir + 1 küçük kase yoğurt veya 2 kibrit kutusu peynir)
• 4–6 yaş: Günde 2 porsiyon. (Ör: 1 bardak süt + 1 küçük kase yoğurt / veya 1 bardak süt + peynir)
• 7–9 yaş: Günde 2–2,5 porsiyon.
• 10–18 yaş: Hızlı büyüme döneminde 2,5–3 porsiyon.

1 porsiyon eşdeğeri (yaklaşık): 1 bardak (200 ml) süt/ayran/kefir = 1 küçük kase (150 g) yoğurt = 2 kibrit kutusu (40–50 g) peynir.

Gün İçi Dağıtım: Pratik Örnekler

• Kahvaltı: Peynir + süt/ayran veya yoğurtlu parfe (yoğurt + meyve + yulaf).
• Okul/Öğle: Yoğurt + tam tahıllı sandviç; kefir + meyve.
• Akşam: Çorbanın yanında yoğurt; makarna/sebze yemeğine peynir serpiştirme.

Şeker Tuzakları ve Etiket Okuma

• Aromalı süt/yoğurt: Çoğu üründe eklenmiş şeker bulunur. Doğal yoğurda taze meyve eklemek daha iyidir.
• Porsiyon kontrolü: Büyük bardaklar gereğinden fazla enerji sağlayabilir; yaşa uygun ölçü kullanın.
• İçindekiler: Şeker, glukoz/fruktoz şurubu vb. ilk sıralardaysa alternatif seçin.

Laktoz İntoleransı & Alerji Durumunda

• Laktoz intoleransı: Laktozsuz süt, yoğurt/kefir (fermentasyon tolere edilebilir), takviyeli bitkisel içecekler denenebilir.
• Süt proteini alerjisi (İSPA): Tıbbi tanı ve diyetisyen eşliğinde süt ve türevleri elimine edilir; kalsiyum/D vitamini hekim önerisiyle desteklenir.

SSS — Kısa Cevaplar

Peynir yoğurdun yerine geçer mi?

Kısmen evet; her ikisi de kalsiyum/protein sağlar. Gün içinde çeşitlilik idealdir.

Aromalı süt tamamen yasak mı?

Tercihen hayır; hedef seyrek ve küçük porsiyon, mümkünse evde kakaolu (şekersiz kakao + az bal/pekmez) ve hekim onayıyla.

Takviyeli bitkisel içecekler eşdeğer mi?

Protein/kalsiyum/D vitamini içerikleri markaya göre değişir. Takviyeli ve şekersiz ürünleri tercih edin; etiketi karşılaştırın.