Okul Öncesi Herşey

Okul Öncesinde Sosyal-Duygusal Gelişim: Duygu Düzenleme, Empati ve Problem Çözme

Sosyal-duygusal gelişim okul öncesinde; duyguları tanıma ve adlandırma, duygu düzenleme, empati, akran ilişkileri ve problem çözme becerilerinin oyun ve rutinler içinde desteklenmesiyle güçlenir. Bu rehber; sınıf ortamı, 10 uygulanabilir etkinlik, günlük mikro akış, öğretmen dili, değerlendirme ve aile katılımı önerileri sunar.

Yaşa Göre Sosyal-Duygusal Davranışlar (3–6 Yaş)

Yaş	Duygu Tanıma & Dil	Duygu Düzenleme	Akran İlişkileri
3–4	Temel duyguları söyler: mutlu/üzgün/kızgın	Yetişkin ipucuyla sakinleşir	Paralel oyun, kısa sıra bekleme
4–5	Basit neden belirtir: “Kırıldım çünkü…”	Nefes–sayma gibi stratejileri dener	Rol değiştirir, basit uzlaşma
5–6	Karışık duyguları ayırt eder (heyecan/endişe)	Kendi başına sakinleşme planı uygular	Kurallı iş birliği, arabuluculuk girişimi

Sınıf Ortamı ve Rutinler

Duygu Köşesi (Sakinleşme): Nefes kartları, zamanlayıcı, stres topu, duygu posterleri.
Görsel Günlük Akış: Geçişlerde önceden uyarı + şarkılı geçiş.
Seçim Panosu: “İki iyi seçenek” sunarak özerkliği artırın.
Takdir Dili: “Çabanı fark ettim…”, “Sıranı beklediğin için teşekkürler.”

Problem Çözme Adımları (Poster – Kopyala/Yapıştır)

1) Dur & Nefes Al • 2) Duygumu Söylüyorum • 3) İhtiyacımı Söylüyorum • 4) Çözüm Öneriyorum • 5) Anlaştık mı?

10 Sosyal-Duygusal Etkinlik (Adım Adım)

Duygu Çemberi: Duygu kartından birini seç–adını söyle–yüz ifadesiyle göster.
Kaplumbağa Tekniği: “Kabuğuma giriyorum–nefes alıyorum–hazırım” hareket serisi.
Ben-Mesajı: “Ben kızıyorum, çünkü…, lütfen …” alıştırmaları.
Duygu Termometresi: 1–5 ölçekli kartla yoğunluğu göster; 4–5’te strateji seç.
Empati Eşlemesi: Resimdeki karakterin “ne hissettiğini/nedenini” tahmin et.
Paylaşım Zarı: Zar yüzlerinde “sıra ver, öner, teşekkür et, yardım iste, özür dile, tebrik et”.
Barış Masası: Kum saati + konuşma taşı; sırayla konuş–özetle–çözümü yaz/çiz.
Övgü Çemberi: “Bugün …’in şunu beğendim, çünkü …” cümleleri.
Mikro Rol Oyunları: “Aynı oyuncağı istiyoruz” senaryosu ile çözüm denemeleri.
Farkındalık Molası: 3 nefes + 5 duyuyu fark et (gör–duy–kokla–dokun–tat).

Günlük Mikro Akış (10–15 Dakika)

Aşama	Süre	Öğretmen Dili
Duygu Yoklaması	3 dk	“Bugün kendini nasıl hissediyorsun? Kartını seç.”
Mini Beceri Öğretimi	4–6 dk	“Ben-mesajı” modeli: “Ben üzgünüm çünkü… Lütfen …”
Uygulama & Paylaşım	3–5 dk	“Bugün kimi takdir etmek istersin? Neden?”

Öğretmen Dili – Hızlı İpuçları

Görüyorum ki… • Duygunu adlandır: … • İhtiyacın ne? • İki çözüm söyleyelim. • Hangisinde anlaştık?

Değerlendirme: Kısa Rubrik & Anekdot

Gösterge	1 Başlangıç	2 Gelişiyor	3 Yeterli	4 İleri
Duygu Adlandırma	Karıştırır	İpucuyla söyler	Bağımsız söyler	Yoğunluğu belirtir
Düzenleme Stratejisi	Kullanmaz	Hatırlatmayla dener	Uygular	Arkadaşına öğretir
Empati	Zorlanır	Modelle tahmin eder	Uygun tepki verir	Destek davranışı başlatır
Problem Çözme	Yetişkine bağımlı	Adımları hatırlatmayla	Bağımsız uygular	Arabuluculuk yapar

Anekdot örneği: “16.09 – ‘Sıranı aldığında kızıyorum’ dedi; nefes aldı ve ‘Bitince ben alabilir miyim?’ diye sordu.”

Aile Katılımı Önerileri

Ev Duygu Panosu: Akşam 1 duygu + 1 neden + 1 çözüm paylaşımı.
Takdir Notları: Haftada 1 minik teşekkür kartı.
Rutin Sinyali: Geçişlerde 10 saniyelik nefes/boy ölçer zamanlayıcı.

Kapsayıcılık ve İhtiyaca Göre Uyarlama

Görsel destek (resim sembol) ve basit cümleler kullanın.
Duyusal hassasiyetler için sakin köşe ve kulak koruyucu seçenekleri sunun.
Kültürel çeşitliliği yansıtan kitap/oyun materyali bulundurun.

Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler

Davranışa etiket: “Yaramazsın” yerine davranışı betimleyin ve alternatif sunun.
Uzun nasihat: Kısa net cümle + görsel adım posterleri kullanın.
Sadece sorun anında öğretim: Sakin zamanlarda beceri provası yapın.

Daha fazla içerik ve şablon için www.okuloncesihersey.net’i ziyaret edebilirsiniz.

Anahtar Kelimeler: okul öncesinde sosyal duygusal gelişim, duygu düzenleme, empati, akran ilişkileri, problem çözme adımları, ben mesajı, kaplumbağa tekniği, duygu köşesi, takdir dili, barış masası, değerlendirme rubriği, aile katılımı, kapsayıcı sınıf