Okul Öncesinde Duyusal Oyun ve Duyusal Düzenleme: Duyu Masası, Sakinleşme Araçları ve Rutinler

Duyusal oyun, çocukların dokunma, propriosepsiyon (basınç) ve vestibüler girdileri güvenli biçimde deneyimleyerek dikkat, öz-düzenleme ve keşfi destekler. Amaç; gün içinde kısa duyusal molalar ve açık uçlu keşiflerle sakin–hazır bir öğrenme hâli oluşturmak.

Öğrenme Hedefleri (Kısa)

• Farklı dokuları (kuru–ıslak–pütürlü) tanımlar ve betimler.
• Hareket/basınç girdisiyle sakinleşme stratejisi seçer.
• Materyalleri paylaşma–sıra kurallarına uyar.
• Duyumlarını 1–2 cümleyle ifade eder (“soğuk–ılık”, “yumuşak–sert”).

Ortam & Materyaller

• Duyu masası: Pirinç/mercimek/kinetik kum veya su (renkli kap–kepçe–huni).
• Duyusal şişeler: Gliserin/su + sim/boncuk (kapaklar sıkıca yapıştırılır).
• Sakinleşme köşesi: Minder, küçük ağır yastık, görsel nefes kartları, zamanlayıcı.
• Proprioseptif araçlar: Kalın lastik bant (sandalyeye), esneme bandı, köpük blok.
• Hijyen: El yıkama afişi, tek kullanımlık havlu, kapaklı çöp.

6 Duyusal Etkinlik (Hızlı)

1. Dokulu Hazine: Duyu masasında saklı nesneleri yalnızca dokunarak bul ve betimle.
2. Renkli Su İstasyonu: Damlat–karıştır; “soğuk–ılık” ve “hafif–ağır” kapları kıyasla.
3. Duyusal Şişe Nefesi: Şişeyi sallayıp yere koy; simler çökene kadar burundan al–yavaş ver.
4. Basınç Durağı: Minder sıkıştırma, duvar itme, sandalyede bant it–çek (30 sn).
5. Dokulu Yol: Keçe–kabartma kağıdı–baloncuklu naylon sırası üzerinde yalın ayak yürü–dur–zıpla.
6. Koku Kartları: Kapalı kutuda tarçın–vanilya–nane; “hangisi?” tahmin + duygu sözcüğü.

Mikro Akış (12–15 Dakika)

1. Başlat (2–3 dk): Günün duyusu (ör. dokunma) + 1 güvenlik kuralı.
2. Keşif (7–8 dk): Duyu masası + 1 sakinleşme noktası (basınç durağı).
3. Paylaş (3–4 dk): “Hangi duyum hoştu/zordu? Ne yardımcı oldu?”

Öğretmen Dili – Hızlı Replikler

• Adlandır: “Ellerin sıcak–soğuk mu hissediyor?”
• Seçenek ver: “İstersen 30 sn duvar itme, sonra tekrar dene.”
• Güvenlik: “Malzeme ağıza gitmiyor; işimiz bittiğinde ellerimizi yıkıyoruz.”

Mini Kontrol Listesi

• [ ] En az iki doku/duyumu betimledi.
• [ ] Bir sakinleşme stratejisi denedi (nefes/basınç/hareket).
• [ ] Paylaşma–sıra kuralına uydu.
• [ ] Etkinlik sonrası el yıkadı/alanı topladı.

Güvenlik & Hijyen Notları

• Küçük parçaları 3 yaş altından uzak tut; gözetim zorunlu.
• Gıda materyallerinde (pirinç/mercimek) allerji bilgisini kontrol et.
• Su istasyonunda zemin kaymazlığını ve dökülmeleri sıkça kontrol et.

Aile Önerileri

• Ev Duyu Kutusu: Pirinç/kuru fasulye + kaşık–kap (sofra bezi üzerinde).
• Birlikte Nefes: “4 al–4 ver” veya simli şişe ile sessiz izleme.
• Yürüyüşte Duyular: “Ne duyuyorsun? Ne kokluyorsun? Ayağının altında nasıl?”