Okul Öncesinde Teknoloji ve Dijital Okuryazarlık: Ekran Süresi, Kodlama Oyunu ve Medya Güvenliği

Dijital okuryazarlık, okul öncesinde “uzun ekran süresi” değil; amaçlı, kısa, yetişkin eşli ve üretime dönük deneyimler demektir. Odak; unplugged (ekransız) kodlama oyunları, basit robotik, foto–ses projeleri ve medya farkındalığıdır. Bu rehber; sınıf düzeni, 10 uygulanabilir etkinlik, mikro akış, değerlendirme ve aile katılımını içerir.

İlkeler (3–6 Yaş İçin)

• Kısa ve planlı: Kısa bölümler (5–10 dk), net amaç ve kapanış.
• Birlikte kullanım: Yetişkin eşliği, sorular ve geri bildirim.
• Üretim odaklı: İzlemekten çok çek–kaydet–anlat.
• Ekransız köprü: Unplugged kodlama → basit robotik → dijital kayıt.
• Gizlilik–güvenlik: İzin, kişisel bilgi paylaşmama, konum kapalı.

Sınıf Düzeni ve Materyaller

• Teknoloji Köşesi: Tablet/PC (kısıtlı sayıda), yansıtıcı/TV, kulaklık splitter, tripod.
• Unplugged Kodlama: ızgara mat, yön kartları (↑→↓←), başlangıç–hedef kartları.
• Robotik (temel): Basit yön tuşlu robot (bee-bot benzeri), düşük engelli pist.
• Üretim Araçları: Foto–ses kaydı uygulaması, stop-motion uygulaması, mikrofon.
• Güvenlik: Ebeveyn izin formu, dijital sözleşme afişi, kamera–konum kapatma yönergesi.

10 Dijital Okuryazarlık Etkinliği (Adım Adım)

1. Unplugged Yol Bul: Yön kartlarıyla ızgarada karakteri hedefe götür (algoritma–sıra).
2. Sabah Rutini Algoritması: Resim kartlarını “önce–sonra–sonuç” sırasına koy.
3. Robot Pisti: Engelleri yerleştir, kısa komutlarla hedefe ulaş (hata → düzeltme).
4. Foto-Hikâye Kitabı: 3–4 foto çek; altına çocuk cümlesi ekle; sınıfta paylaş.
5. Stop-Motion Hamur: Hamur karakterini minik adımlarla hareket ettir; kısa film yap.
6. Ses Manzarası: Sınıf/okul seslerini kaydet; “tahmin et” oyunu yap.
7. Dijital Büyüteç: Kamera ile dokuları yakın çek; benzer–farklı konuş.
8. Yeşil Perde Masalı: Yeşil kumaş önünde sahne; arkaya doğa/uzay görseli.
9. Medya Dedektifi: “Reklam mı içerik mi?” poster: işaretler ve örnekler.
10. Aile Dijital Sözleşmesi: Evde ortak kurallar: süre, ortak izleme, cihaz parkı.

Mikro Akış (15–20 Dakika)

Öğretmen Dili – Dijital Vatandaşlık

• İzin sor: “Fotoğrafını çekebilir miyim?”
• Gizlilik: “Ad–soyad, adres, okul adı paylaşmayız.”
• Saygı: “Başkalarının çalışmasına nazik yorum.”
• Kaynak: “Görseli nereden aldık? Adını yazalım.”

Değerlendirme: Kısa Rubrik & Anekdot

Anekdot örneği: “16.09 – Robot pistinde komutu yanlış verdi, ‘geri al’ deyip düzeltip hedefe ulaştı.”

Aile Katılımı

• Ortak İzleme: Ekran içeriğini birlikte izleyip 3 soru sorun: “Kim?”, “Ne oldu?”, “Ne öğrendik?”
• Cihaz Parkı: Evde belirli bir yere bırak–birlikte etkinlik sonrası alın.
• Dijital Sözleşme: Süre, yer, içerik, gizlilik maddelerini çocukla birlikte yazın.

Güvenlik ve Kapsayıcılık

• Gerçek ad–konum paylaşma yok; foto–video için yazılı/uygulama içi izin.
• Göz–durus ergonomisi: yakın ekran yerine uzaktan yansıtım; sık mola.
• Alternatif sunun: Her etkinliğin ekransız eşdeğeri (kart, kukla, masa oyunu).

Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler

• Uzun pasif izleme: Süreyi kısaltın, üretime çevirin (foto–ses–hikâye).
• Kuralsız kayıt: İzin–gizlilik kontrol listesini görünür asın.
• Tek araç bağımlılığı: Unplugged → robotik → dijital üretim basamaklı ilerleyin.

Daha fazla içerik ve şablon için www.okuloncesihersey.net’i ziyaret edebilirsiniz.