Okul Öncesinde Fen ve Keşif: Gözlem, Hipotez, Deney ve Kanıt

Fen keşfi okul öncesinde gözlem–soru–hipotez–deney–kanıt döngüsünü oyunla tanıtmak demektir. Amaç; “Ne fark ettin?”, “Ne olacağını düşünüyorsun?” ve “Kanıtın ne?” sorularıyla merakı güvenli ve somut deneylerle beslemektir.

Öğrenme Hedefleri (Kısa)

• Duyularla gözlem yapar, 1–2 ipucunu sözle ifade eder.
• Kısa bir hipotez cümlesi kurar (“Sence ne olur?”).
• Basit bir deney adımını takip eder (önce–sonra).
• Sonuç–kanıt ilişkisini 1 cümleyle kurar (“Çünkü … gördüm.”).

Keşif Köşesi & Malzemeler

• Güvenli tepsi düzeni: Küçük kaplar, havlu, gözlem kartı, etiket.
• Temel set: Mıknatıslar, metal/metal olmayan nesneler; su kabı, taş–tahta–kapak; şeffaf bardaklar, damlalık.
• Doğa seti: Tohum/toprak, sprey şişe; el feneri, karton/saydam asetat; lastik bantlı kutu/tahta kaşık (ses).
• Güvenlik: Yetişkin gözetimi, küçük parçalar 3 yaş altından uzak, dökülme bezi hazır.

6 Fen Etkinliği (Hızlı)

1. Mıknatıs Avı: “Çeker mi çekmez mi?”—nesneyi dener, sonucu iki sepete ayırır; kanıt söyle.
2. Batma–Yüzme: Su kabına nesneleri bırak; önce tahmin et, sonra sonucu işaretle.
3. Tohum Günlüğü: Pamuğa tohum; her gün gözlem çizimi + “bugün ne değişti?”
4. Işık–Gölge Oyunu: El feneriyle gölge büyüt–küçült; saydam–yarı saydam–opak kartlarını karşılaştır.
5. Ses Titreşimi: Lastik bantlı kutuyu farklı gerginlikte titreştir; “ince–kalın” sesleri kıyasla.
6. Karışımlar & Çözünenler: Suya tuz–şeker–pirinç ekle; “kayboldu mu, dibe mi çöktü?” gözlemi.

Mikro Akış (12–15 Dakika)

1. Kıvılcım (2–3 dk): “Bugün tahmin–deney–kanıt deneyeceğiz.”
2. Uygulama (7–8 dk): İki istasyon seç (örn. mıknatıs + batma–yüzme).
3. Paylaşım (3–4 dk): “Tahminin neydi? Sonuç ne oldu? Kanıtın ne?”

Öğretmen Dili – Hızlı Replikler

• Nötr sor: “Ne fark ettin? Bana gösterir misin?”
• Tahmini değerle: “Önce tahmin etmek bilimin parçası.”
• Kanıt bağla: “Bunu böyle söyledin çünkü … gördün/duydun, doğru mu?”
• Güvenlik: “Suyu yere dökülürse havluyla siliyoruz—sonra devam.”

Mini Kontrol Listesi

• [ ] En az bir gözlemi sözcük/çizimle ifade etti.
• [ ] Bir tahmin cümlesi kurdu.
• [ ] Deney adımlarını sırasıyla uyguladı.
• [ ] Sonucu kanıtla bağladı (1 cümle).

Aile Köprüsü

• Mutfak Fen’i: Batma–yüzme için kap–kaşık–limon; önce tahmin, sonra dene.
• Pencere Gözlemi: Güneş–gölge çizgisi—günün iki saatinde foto veya çizim.
• Ses Avı: Evde 3 farklı ses kaydı—ince/kalın etiketleyin.