Okul Öncesi Herşey

Okul Öncesinde Drama ve Oyun: Rol Oynama, Kukla ve Hikâye Canlandırma

Drama ve rol oyunu, okul öncesinde dil gelişimi, sosyal-duygusal beceriler (empati, sıra, iş birliği) ve yürütücü işlev (planlama, esneklik, dürtü kontrolü) için güçlü bir araçtır. Bu rehber; rol oynama köşesi kurulumu, kukla–hikâye canlandırma teknikleri, hazır senaryo kartları, değerlendirme ve haftalık plan içerir.

Drama ve Oyun Neleri Geliştirir?

Dil: Diyalog, anlatı dizisi (baş–orta–son), neden–sonuç kurma.
Sosyal-duygusal: Empati, çatışma çözme, duyguları ifade.
Bilişsel: Sembol–gerçek ayrımı, hayal gücü, problem çözme.
Yürütücü işlev: Sıra bekleme, kurala uyum, rol değiştirme esnekliği.
Motor: Jest–mimik, beden koordinasyonu, mekân farkındalığı.

Sosyodrama Aşamaları (3–6 Yaş)

Aşama	Özellik	Örnek Yetişkin Dili
1. Keşif	Tek başına sembolik oyun: “Telefon–tencere” taklidi	“Şef şu an ne pişiriyor?”
2. Paralel	Aynı temada yan yana oyun, az etkileşim	“Aynı restoranda iki şef varmış gibi oynayalım.”
3. Ortak Senaryo	Roller paylaşılıp basit olay örgüsü kurulur	“Kim garson, kim müşteri? Önce sipariş, sonra servis.”
4. Gelişmiş Canlandırma	Çatışma–çözüm–sonuç eklenir; kurallar hatırlanır	“Dondurma biterse başka çözüm ne olabilir?”

Rol Oynama Köşesi: Kurulum ve Materyaller

Temalar: Market, hastane, restoran–kafe, atölye, posta, kuaför, itfaiye, ev–aile.
Görsel etiket: Raf–kasa–fiyat–sıra kartları; resim + yazı.
Basit kostüm/aksesuar: Önlük, stetoskop oyuncak, boş kutular, menü kartı, telefon maketi.
Yazı içeren materyal: Sipariş fişi, randevu defteri, “Açık/Kapalı” tabelası.
Kurallar posteri: Paylaş–sıranı bekle–kibar konuş (3–5 madde).

Senaryo Kartları (Kopyala–Yapıştır)

Tema	Görev	Çatışma	Çözüm Fikri
Market	Alışveriş listesine göre ürün bul	Para üstü yetmedi	“İki seçenek: Fiyat düşür/ürün değiştir.”
Hastane	Randevu ver–muayene yap	İki hasta aynı saatte geldi	“Sıra fişi + acil durum önceliği.”
Restoran	Menüden sipariş al–servis yap	Kaşıklar yetmedi	“Paylaş–bekleme kartı–ek malzeme iste.”
İtfaiye	Alarm + adres bul–hortum hazırla	Yol kapalı	“Alternatif rota–ekip bölünmesi.”

Hızlı Teknikler (Drama Pedagojisi)

Dondur (Tableau): Sahnenin bir anında heykel gibi don; “Önce/sonra ne oldu?”
Sıcak Sandalye (Hot-Seating): Bir karakter sandalyeye oturur, grup soru sorar.
Duvardaki Rol (Role on the Wall): Büyük kâğıtta karakter silueti – içe duygular, dışa olaylar yazılır.
Rol Kartları: “Garson”, “Müşteri”, “Aşçı” – dil kalıplarıyla birlikte.
Hikâye Çantaları (Story Sack): Bir kitap + 3 ipucu nesne + kukla.

Kukla Tiyatrosu: Türler ve Kısa Skeçler

Çubuk kukla: Çiz–kes–çubuk yapıştır; hızlı karakter üretimi.
Eldiven kukla: Basit yüz–ağız; duyguları gösterme.
Torba/karton kukla: Büyük ağız–çene; konuşma–yutma şakası (güvenli).

Mini Skeç – “Kayıp Oyuncak”
Kukla A: “Ayıcığımı gören oldu mu?”
Kukla B: “Sınıfı birlikte arayalım mı?”
A: “Evet! İlk önce oyun köşesine bakıyorum.”
B: “Ben de kitap köşesine bakıyorum.” (Bulunca teşekkür–sarılma)

Hikâye Canlandırma (Kitaptan Sahneye)

Hızlı özet: Kim–nerede–ne oldu–nasıl bitti?
Rol dağıtımı: 2–4 rol + anlatıcı; “rol kartları” kullan.
Prova: 3–5 dk; dondur tekniğiyle kareler al.
Gösterim: Kısa performans; izleyiciye “sonra ne olabilir?” sorusu.
Yansıtma: “En zor/kolay neydi? Başka nasıl bitirebilirdik?”

Dil Kalıpları (Poster – Kopyala/Yapıştır)

Bir rol seçiyorum… • Sence karakter şimdi nasıl hissediyor? • İki çözüm önerim var: … ve … • Benim sıram bitince sen oynayabilirsin.

Çatışma Çözmede Drama

Rol değişimi: Anlaşmazlıkta çocuklar rolleri değiştirip karşı tarafı deneyimler.
Olası sonlar: “3 son” tekniği – barış, erteleme, paylaşmalı çözüm.
Övgü aynası: “Sıranı beklediğin için teşekkür ederim.”

Dahil Etme ve Farklılaştırma

Görsel destek: Resimli rol kartı, jest–mimik ikonları.
Duyusal hassasiyet: Yumuşak ışık, kısa sahneler, sessiz köşe.
Dil desteği: Tek cümlelik replik şeritleri; anahtar sözcükler kalın yazı.
Motor desteği: Oturarak kukla; küçük hareketli mime.

Haftalık Drama Mikro Planı (Örnek, 3–6 Yaş)

Gün	Odak	Etkinlik	Pekiştirme
Pazartesi	Rol köşesi	Market teması + senaryo kartı	“Nazik konuşma” etiketi
Salı	Kukla	Çubuk kukla yap–mini skeç	Kukla ustası rozeti
Çarşamba	Drama teknikleri	Dondur + Sıcak sandalye	Drama dedektifi kartı
Perşembe	Hikâye canlandırma	Kitap → sahne (3 kare)	Anlatıcı rozeti
Cuma	Paylaşım	Velilere açık kısa gösteri	Alkış çevrimi

Değerlendirme: Kısa Rubrik & Anekdot

Gösterge	1 Başlangıç	2 Gelişiyor	3 Yeterli	4 İleri
Rol alma	Çekingen/karmaşık	Kısa süreli rol	Rolünü sürdürür	Rol değiştirip uyum sağlar
Dil kullanımı	Tek kelime	Kısa cümle	Diyalog kurar	Neden–sonuç–duygu ekler
İş birliği	Uyarıyla sıra	Temel sıra	Görev paylaşır	Arkadaşa rehberlik eder
Problem çözme	Yetişkin bekler	İpucuyla öneri	1–2 çözüm üretir	Alternatif sonlar üretir

Anekdot örneği: “16.09 – Restoran: Kaşıklar yetmeyince ‘önce sen ye, sonra ben’ dedi; menüde değişim önerdi.”

Güvenlik ve Sınıf Yönetimi

Malzeme sınırı: Küçük parçalar denetimli; kesici–delici yok.
Alan işaretleme: Hareket için boş şerit; çarpışmayı azalt.
Süre–rotasyon: 7–10 dk sahne + 2 dk değişim; yumuşak sesli zamanlayıcı.

Aile Katılımı

Evde hikâye çantası turu: 1 kitap + 2 nesne + minik kukla.
“Meslek günü”: Aileler mesleklerini rol oyunuyla tanıtır.
Kısa video/foto: İzinli paylaşım; sınıf panosunda yansıtma.

Sonuç

Drama ve oyun ile çocuklar duygularını güvenle ifade eder, dili bağlam içinde kullanır ve sosyal kuralları deneyimleyerek öğrenir. Basit materyaller, net kurallar ve yaratıcı senaryolarla her sınıf küçük bir sahneye dönüşebilir.

Daha fazla çocuk gelişimi, drama senaryo kartı ve kukla şablonları için www.okuloncesihersey.net’i ziyaret edebilirsiniz.

Anahtar Kelimeler: okul öncesinde drama, rol oynama etkinlikleri, kukla tiyatrosu, hikâye canlandırma, sosyodrama, dondur tekniği, sıcak sandalye, rol kartları, drama değerlendirme rubriği, haftalık drama planı