Okul Öncesinde Fen ve Keşif: Merak, Gözlem, Deney ve Bilimsel Süreç Becerileri

Fen ve keşif, okul öncesinde öğrenmeyi oyunla bütünleştirir. Çocukların merak etme, gözlem yapma, sınıflama, ölçme ve tahmin gibi bilimsel süreç becerilerini erken yaşta yapılandırmasına yardım eder. Bu rehberde sınıf düzeni, keşif merkezleri, 10 uygulanabilir etkinlik, günlük mikro akış, değerlendirme araçları ve aile katılımı bulacaksınız.

Bilimsel Süreç Becerileri (3–6 Yaş)

Sınıf Düzeni ve Keşif Merkezleri

• Keşif Köşesi: Büyüteç, el feneri, mıknatıs, damlalık, pipet, huni, farklı dokularda nesneler, doğal materyaller (taş, yaprak, kozalak), şeffaf kutular.
• Su–Kum Masası: Ölçü kapları, sürahi, elek, huni; akış ve yoğunluk keşfi.
• Bitki Gözlem Alanı: Şeffaf kapta filizlendirme, büyüme çizelgesi.
• Posterler ve Etiketler: Nesne kutularına resim + kelime etiketi; güvenlik işaretleri.
• Güvenlik: Küçük parça uyarısı, ısı–kesici materyal kontrolü, dökülme bezi ve el yıkama rutini.

10 Fen & Keşif Etkinliği (Adım Adım)

1. Yüzer mi Batar mı? Çeşitli nesneleri suya bırakmadan önce tahmin et; sonra tabloya “yüzer/batar” işaretle.
2. Yürüyen Sular: Gıda boyalı su ve kâğıt havlu ile renklerin kaplar arasında ilerleyişini gözlemle (emilim).
3. Mıknatıs Dedektifi: Sınıftaki nesneleri “çekilen/çekilmeyen” olarak iki kutuda sınıflandır.
4. Gölge Avı: El feneriyle gölge uzunluğu ve yönünü değiştir; güneşli günde yeniden dene.
5. Tohum Günlüğü: Pamukta fasulye filizlendir; her gün kısa çizim ve tarih ekle.
6. Köpük Fabrikası: Su–deterjan–pipet ile farklı halka boyutlarının baloncuk büyüklüğüne etkisini karşılaştır.
7. Ses Kutuları: Pirinç, mercimek, makarna ile sesleri karşılaştır; “sessiz–yüksek” grafiği oluştur.
8. Doğa Dedektifleri: Yaprak–ağaç kabuğu baskıları al; benzerlik–farklılıkları konuş.
9. Mini Mühendislik: Köprü Çubuk–hamur/lego ile en sağlam minik köprüyü tasarla; dayanıklılık testi yap.
10. Balonlu Roket: İp–pipet–balon düzenek; “itme gücü”ne basit giriş ve tahmin–sonuç karşılaştırması.

Günlük Mikro Akış (20 Dakika)

Fen Dili – Sık Kullanılan Kelimeler

• Gözlem: saydam–opak, pürüzlü–düz, ıslak–kuru, sıcak–soğuk
• Karşılaştırma: daha ağır–daha hafif, daha hızlı–daha yavaş
• Süreç: önce–sonra, değişim, neden–sonuç, tahmin, sonuç
• Materyal: mıknatıs, damlalık, huni, ölçü kabı, cetvel, terazı

Değerlendirme: Kısa Rubrik & Anekdot

Anekdot örneği: “16.09 – ‘Tahta yüzer dedi; deneyde de yüzdü. Sonucu çeteleye işaretledi.”

Haftalık Mikro Plan (Örnek, 3–6 Yaş)

Aile Katılımı Önerileri

• Hafta Sonu Bilim Çantası: Evde deney kiti + fotoğraflı geri bildirim kartı.
• Doğa Günlüğü: Yürüyüşten 3 doğa nesnesi getir–tanıt.
• Meslek Tanıtımı: Bilimle ilgili ebeveyn kısa paylaşım yapar.

Güvenlik Kuralları (Altın Standart)

• Küçük parçalar 3 yaş altına uygun değildir; yaşa uygun materyal seçin.
• Isı, kesici–delici, alerjen içeren materyaller öğretmen denetiminde kullanılmalıdır.
• El yıkama, dökülme bezi, alan sınırı ve rol paylaşımı her etkinlikte hatırlatılmalıdır.

Daha fazla içerik ve şablon için www.okuloncesihersey.net’i ziyaret edebilirsiniz.