Okul Öncesinde STEM: Basit Bilim–Mühendislik Etkinlikleri

STEM (Science–Technology–Engineering–Math), okul öncesi dönemde çocukların merak, problem çözme, ölçme, tahmin ve tasarım becerilerini oyun yoluyla geliştiren bütünleşik bir yaklaşımdır. Doğru kurgu ile STEM; dil, sosyal-duygusal ve motor alanları da destekler.

Neden Okul Öncesinde STEM?

• Merak → Soru → Keşif döngüsü oluşur.
• Yönetici işlevler: Planlama, esneklik, dikkat.
• Erken matematik: Karşılaştırma, sınıflama, ölçme.
• Dil gelişimi: Gözlem ve sonuçları sözlü ifade etme.

STEM Sorgulama Döngüsü (Basit)

1. Gözle: Ne fark ettin?
2. Sor: Sence neden?
3. Tahmin et: Ne olacağını düşünüyorsun?
4. Dene/Tasarla: Deney ya da model kur.
5. Ölç/Kaydet: Kaç, ne kadar, hangisi…
6. Anlat: Sonucu paylaş ve yeniden dene.

Güvenlik ve Ortam Kurulumu

• Kesici/ısıl içermeyen malzemeler; boyalar su bazlı.
• Önlük, yer örtüsü, temizlik istasyonu.
• “Sadece deney masasında iç–dış malzeme değişimi yok” kuralı.
• Fotoğraf ve kısa notlarla süreç kaydı (portfolyo).

Temel Malzeme Listesi (Ekonomik)

• Kağıt bardak–tabak, pipet, tahta çubuk, lastik, bant
• Şeffaf kaplar, huniler, damlalık, ölçme kapları
• Karton kutular, rulo, ip, mandal, maşa
• Kuru bakliyat, tuz–şeker, sirke–karbonat, yağı boya
• Basit mıknatıs, büyüteç, el feneri

10 Basit STEM Etkinliği (3–6 Yaş)

Her Etkinlikte Kullanabileceğiniz Soru Kalıpları

• “Sence neden böyle oldu?”
• “Bir sonraki denemede neyi değiştirsek ne olur?”
• “Nasıl ölçebiliriz ya da kıyaslayabiliriz?”
• “Başka hangi malzeme daha iyi çalışır?”

Haftalık STEM Mikro Plan (Örnek, 3–6 Yaş)

Değerlendirme: Ürün Değil Süreç

• Gözlem rubriği: Merak (soru sorma), plan (malzeme seçimi), deneme (tolerans), anlatma (sonuç).
• Çocuk anlatımı: “En işe yarayan parça neydi? Neyi değiştirirdin?”
• Portfolyo: Fotoğraf + tek cümlelik açıklama + tarih.

Aile Katılımı Fikirleri

• “Geri dönüşüm malzemeleriyle taşıyıcı köprü” aile ödevi.
• Mutfakta ölçme: 1 bardak = ? kaşık gibi dönüşümler.
• Parkta doğa mühendisi: En yüksek taş kulesi denemesi.

Kaçınılacak Hatalar

• Tek doğru dayatması: Birden çok çözüme izin verin.
• Yetişkinin aşırı müdahalesi: İpucu verin, bekleme süresi tanıyın.
• “Kirlenme korkusu”: Önlem alın ama keşfi sınırlamayın.

Sonuç

Okul öncesinde STEM, pahalı setler gerektirmez. Basit malzemeler, iyi kurgulanmış sorular ve tekrar–gözden geçirme döngüsü ile çocuklar keşfederek öğrenir.

Daha fazla çocuk gelişimi ve STEM etkinlik örnekleri için www.okuloncesihersey.net adresini ziyaret edebilirsiniz.