Okul Öncesinde Sanat ve Yaratıcılık: Süreç Odaklı Sanat, Malzeme Keşfi ve Estetik

Sanat, okul öncesinde çocukların öz ifade, ince motor, duyusal entegrasyon ve yaratıcı problem çözme becerilerini bütünleştirir. Odak; üründen çok süreçe, yani deneme–yanılma, keşif ve malzeme ile “diyalog” kurmaya verilmelidir. Bu rehber; süreç odaklı sanat ilkeleri, merkez düzeni, 10 uygulanabilir etkinlik, haftalık plan ve değerlendirme araçları sunar.

Yaşa Göre Sanat Davranışları (3–6 Yaş)

Süreç Odaklı Sanat İlkeleri

• Keşif önce gelir: Model kopyalamak yerine malzemeyle deney yapma.
• Birden çok çözüm: “Doğru–yanlış” yok; farklı yollar teşvik edilir.
• Dil eşlik eder: “Nasıl yaptın?”, “Neyi fark ettin?” gibi refleksiyon soruları.
• Hazırlıklı çevre: Çocuk yüksekliğinde, etiketli açık raflar.
• Atık yönetimi: Geri dönüşüm kutuları ve önlük/örtü rutini.

Sanat Merkezleri ve Malzemeler

• Islak medya: Sulu boya, guaj, sünger, geniş–ince fırçalar.
• Kuru medya: Pastel, kuru boya, kömür, tebeşir, yağlı pastel.
• Kolaj & 3B: Yapıştırıcı, bant, kumaş parçası, ip, kutu–rulo, hamur.
• Baskı: Patates/yarım elma, baloncuk naylonu, yaprak baskı.
• Araçlar: Makas, delgeç, zımba (öğretmen kontrolü), spatula, rulo.
• Güvenlik: Toksik olmayan boyalar, havalandırma, temizlik istasyonu.

10 Süreç Odaklı Sanat Etkinliği (Adım Adım)

1. Renk Karıştırma Laboratuvarı: Birincil renkleri damlalıkla karıştır; “Hangi yeni renkler oluştu?”
2. Yaprak Rölyef & Sümük Baskı: Yaprak altına kâğıt + pastel sürtme; doku keşfi.
3. Baloncuk Baskı: Deterjanlı suyu pipetle üfle, köpüğü kâğıda kapat.
4. Şerit Kolaj: Farklı dokuda şeritler; üst üste–yan yana yerleştirme.
5. Tuzlu Sulu Boya: Islak kâğıda boya; tuz serp ve kristal yollarını gözlemle.
6. Parmak Boyası Yolları: Tekerlekli oyuncaklarla iz bırakma.
7. Geri Dönüşüm Heykel: Kutu–rulo–kapakla denge ve bağlama denemeleri.
8. İp Baskı (Pull Print): Boyalı ipi katlanan sayfa arasına yerleştir, çek–aç.
9. Karton Maska Tasarımı: Biçim kes, desen ekle, ip/lastikle tak.
10. Duygu Çarkı Portreleri: Farklı yüz ifadelerini renk ve çizgiyle ifade et.

Günlük Mikro Akış (20 Dakika)

Sanat Dili – Sık Kullanılan Kelimeler

• Özellik: açık–koyu, kalın–ince, pürüzlü–düz, sert–yumuşak
• Teknik: karalama, noktalama, sürtme, damlatma, baskı
• Kompozisyon: merkez, denge, tekrar, zıtlık, doku
• Duygu & Anlatı: sakin–hareketli, mutlu–şaşkın, hikâye–sahne

Değerlendirme: Portfolyo & Kısa Rubrik

• Portfolyo: Her çocuktan aylık 2–3 ürün; tarih–malzeme–“çocuğun sesi”.
• Dokümantasyon: Foto + kısa alıntı: “Bugün ipi çekince çizgiler dolaştı.”

Anekdot örneği: “16.09 – İp baskıda ‘çekince kıvrıldı’ dedi; aynı denemeyi farklı renklerle tekrarladı.”

Haftalık Mikro Plan (Örnek, 3–6 Yaş)

Aile Katılımı Önerileri

• Ev Sanat Çantası: Minik malzeme seti + yönerge kartı + foto geri bildirim.
• Sanatçı Günü: Bir ebeveyn tekniğini sınıfta paylaşır.
• Geri Dönüşüm Toplama: Temiz kutu–rulo–kapak kampanyası.

Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler

• Model kopyalama ısrarı: Sürece odaklı örnekler göster; ürünü çeşitlendir.
• Az malzeme: Aynı teknik için farklı araç–dokular sun.
• Dağınıklık: Önlük, tepsi, ıslak–kuru atık kutuları, temizlik sorumluları.
• Yargılayıcı dil: “Güzel/çirkin” yerine “Şurada çizgilerin kıvrımı dikkatimi çekti.”

Daha fazla içerik ve şablon için www.okuloncesihersey.net’i ziyaret edebilirsiniz.