Okul Öncesinde Serbest Oyun ve Merkezler: Oyun Türleri, Öğretmen Rolü ve Zenginleştirme

Serbest oyun, dil–sosyal–yürütücü işlev ve yaratıcılığı güçlendiren temel öğrenme bağlamıdır. Öğretmenin görevi, gözlem, ortam düzenleme ve kısa provokasyonlarla oyunu derinleştirmek; değerlendirme için kanıt toplamaktır.

Oyun Türleri (Kısa)

• Dramatik/Sembolik: Rol alma, hikâye kurma.
• Konstrüktif: Blok/lego ile inşa, plan–model.
• Duyu-Motor: Kum–su, hamur, hareketli oyun.
• Kurallı Oyun: Basit kurallar, sıra bekleme.
• Doğa Oyunu: Yaprak, dal, taşla açık uçlu keşif.

Merkez Düzeni (Hızlı Liste)

• Alanlar: Blok, dramatik oyun, sanat, kitap, fen, duyu masası.
• Kapasite kartı: Her merkeze çocuk sayısı etiketi (örn. 4).
• Etiket: Raflarda resim + kelime (“çekiç”, “fırça”).
• Akış: Giriş → serbest oyun → toplama → paylaşım.

6 Oyun Provokasyonu (Hızlı)

1. Harita Şehri (Blok): Yere basit yol şeması; köprü ve tünel iste.
2. Mini Market (Dramatik): Fiyat etiketleri, kasa, liste kartı.
3. Su İstasyonu (Duyu): Damlalık–huni–ölçü kaplarıyla “reçete”.
4. Kayıp Paket (Posta): Adres kartları; “kime, nereye, nasıl?”
5. Sanat Atölyesi: 3 malzeme sınırıyla “heykel görevi”.
6. Fen Köşesi: Mıknatıs kutusu: “Çeken–çekmeyen” avı.

Mikro Akış (12–15 Dakika)

1. Davetiye (2–3 dk): “Bugün harita şehrinde köprü görevi var.”
2. Oyun & Gözlem (8–9 dk): Not al: materyal seçimi, iş birliği, dil.
3. Paylaşım (2–3 dk): “Planın neydi? Sonra ne oldu?”

Öğretmen Dili – Hızlı Replikler

• Plan sorusu: “Önce ne yapacaksın, sonra?”
• Derinleştirme: “Başka neye ihtiyacın var?”
• Sosyal köprü: “Bunu birlikte nasıl çözersiniz?”

Mini Kontrol Listesi

• [ ] Merkeze uygun malzeme seçti.
• [ ] Rol/planını 1–2 cümleyle açıkladı.
• [ ] Sıra–paylaşım dilini kullandı.
• [ ] Ürünü/oyunu kısaca sundu.

Güvenlik ve Kapsayıcılık

• Küçük parçaları 3 yaş altından uzak tut; alanları net ayır.
• Duyusal hassasiyet için sessiz/temiz materyal alternatifi sun.
• İki dillilikte ikon kart ve kısa yönerge kullan.

Aile Katılımı

• Ev Merkezi: Boş kutu–kapak–kumaşla “dramatik köşe”.
• Foto Not: Haftada 1 oyun fotoğrafı + 1 çocuk cümlesi.
• Malzeme Listesi: Geri dönüşüm kutusu (rulo, kapak, kutu) bağışı.