Okul Öncesinde Doğa ve Çevre Eğitimi: Sürdürülebilirlik, Geri Dönüşüm ve Doğa Temelli Öğrenme

Doğa temelli öğrenme, çocukların merakını canlı tutar; gözlem, sınıflama, sorumluluk ve çevre bilincini erken yaşta temellendirir. Bu rehber; sürdürülebilirlik dili, açık hava merkezleri, 10 uygulanabilir etkinlik, günlük mikro akış, değerlendirme araçları, aile katılımı ve güvenlik ipuçlarını sunar.

Odak Beceriler ve Kazanımlar

Açık Hava Merkezleri ve Materyaller

• Keşif Köşesi: Büyüteç, böcek gözlem kutusu, el feneri, pusula, doğa defteri, kalem.
• Bitki İstasyonu: Saksı, toprak, fide/çekirdek, suluk, etiket çubukları.
• Geri Dönüşüm Noktası: Kağıt–plastik–metal–organik kutuları; resimli işaretler.
• Sanat–Doğa: Yaprak–dal–kozalak, ip, tutkal, doğal boyalar (pancar/zerdeçal sulu).
• Güvenlik: Eldiven, ıslak mendil, kapalı ayakkabı, güneş–rüzgâr şapkası.

10 Doğa & Çevre Etkinliği (Adım Adım)

1. Yaprak Dedektifleri: Farklı yaprakları topla; şekil–kenar–dokuya göre sınıflandır.
2. Mini Kompost: Organik atıkları (meyve kabuğu) şeffaf kapta tabakalandır; haftalık gözlem.
3. Su Döngüsü Poşeti: Zipli poşet + su + mavi damla; cama as; buharlaşma–yoğuşma konuş.
4. Geri Dönüşüm Yarışı: Karışık atıkları süre içinde doğru kutulara ayır.
5. Rüzgâr Gülü & Rüzgâr Çanı: Geri dönüşüm malzemeleriyle yön–ses keşfi.
6. Tohum Bankası: Farklı tohumları zarf–etiketle sakla; büyüme koşullarını karşılaştır.
7. Kuş Dostu Bahçe: Atık ruloyla yemlik; bahçeye as; gözlem tablosu tut.
8. Doğa Sanatı Mandala: Yaprak–taş–çubukla dairesel desen oluştur; foto çek.
9. Su Tasarrufu Deneyi: Açık–kapalı muslukta süre–miktar karşılaştır; afiş hazırla.
10. Ayak İzi Avı: Çevreye iyi–zorlayan davranış kartlarıyla “yeşil–kırmızı” sınıflaması.

Günlük Mikro Akış (Açık Hava – 20 Dakika)

Sürdürülebilirlik Dili – Hızlı İpuçları

Değerlendirme: Kısa Rubrik & Anekdot

Anekdot örneği: “16.09 – Yaprakları kenarına göre iki gruba ayırdı; ‘tırtıklı–düz’ etiketleri yazdı.”

Haftalık Mikro Plan (Örnek, 3–6 Yaş)

Aile Katılımı Önerileri

• Ev Geri Dönüşüm Kutusu: 3 kutu kur; çocuk işaretlerini tasarlasın.
• Doğa Yürüyüşü Günlüğü: Haftada 1 foto + 1 cümle “ne keşfettik?”.
• Su Sayaç Oyunu: Diş fırçalarken zamanlayıcı; “musluk kapalı mı?” kontrolü.

Güvenlik ve Kapsayıcılık

• Bitki/ böceklerle nazik temas; bilinmeyen bitkiyi koparma–tatma yok.
• Elleri yıkama, çizik/alerji kontrolü; eldiven ve kapalı ayakkabı kullanımı.
• Duyusal hassasiyetler için alternatifler: eldiven, ayrı tepsi, sessiz alan.

Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler

• Uzun anlatım: Kısa yönerge + keşif soruları (“Ne fark ettin?”).
• Yalnızca etkinlik, az sorumluluk: Günlük görev kartı (sulama, ayırma, ışık kontrolü).
• Tek seferlik projeler: Haftalık gözlem–kayıt sürekliliği oluşturun.

Daha fazla içerik ve şablon için www.okuloncesihersey.net’i ziyaret edebilirsiniz.