Okul Öncesinde Evrensel Tasarım (UDL): Çoklu Sunum, Katılım ve Ürün

UDL (Evrensel Tasarım), öğretimi en baştan her çocuk için erişilebilir kılmayı hedefler: çoklu sunum (bilgiyi farklı yollarla göster), çoklu katılım (farklı motivasyon yolları aç) ve çoklu ürün (öğrenmeyi farklı biçimde ifade etme).

Öğrenme Hedefleri (Kısa)

• Aynı içeriği en az iki kanaldan sunar (görsel + hareket/işitsel).
• Çocuğa seçim ve hız ayarı fırsatı sağlar.
• Öğrenmenin kanıtını çizim–söylem–yapı seçenekleriyle toplar.
• Gerektiğinde basit erişilebilirlik uyarlamaları uygular (büyütme, kontrast, ipucu kartı).

Ortam & Erişilebilirlik

• Görsel destek: Büyük ikonlar, yüksek kontrast etiketler, resimli adımlar.
• İşitsel–dokunsal: Çıngırak/ritim çubuğu işaretleri, dokulu kartlar.
• Hareket alanı: Dengeli geçişler için “duran–yavaş–hızlı” işaretleri.
• Seçim kutuları: “Kalem/hamur/kolaj” gibi alternatif üretim yolları.
• Rutin ipuçları: Görsel zamanlayıcı, ilk–sonra kartı, sakin köşe.

6 UDL Uyarlaması (Hızlı)

1. Çoklu Sunum: Hikâyeyi okuma + resim kartı + pandomim ile ver; önemli kelimeyi işaretle.
2. Seçimle Katılım: “Bu merkezde izle–deneme–öğret rollerinden birini seç.”
3. Çoklu Ürün: “Ne öğrendin?” için üç seçenek: çiz–anlat–model yap.
4. İpucu Merdiveni: Sözel ipucu → görsel işaret → model → el ele eşlik (gerektikçe geri çekil).
5. Hız–Süre Ayarı: Zamanlayıcıyı bireyselleştir (1–3–5 dk); “hazırım” kartı.
6. Duyusal Düzenleme: Kulaklık/şapka, sessiz köşe, ağır yastık—kısa mola opsiyonu.

Mikro Akış (12–15 Dakika)

1. Açılış (2–3 dk): Konuyu 2 kanaldan sun (resim + hareket).
2. Keşif (7–8 dk): Çocuklar rol/araç seçer; öğretmen ipucu merdiveniyle destekler.
3. Paylaşım (3–4 dk): Her çocuk öğrenmesini çiz–söyle–yap yollarından biriyle gösterir.

Öğretmen Dili – Hızlı Replikler

• Seçim onayı: “Çizerek anlatmayı seçtin—harika bir yol.”
• İpucu netliği: “Önce işaret kartına bak, sonra dene. Gerekirse birlikte modelleyelim.”
• Hız ayarı: “Zamanlayıcı bitince haber ver; 1 dakika daha ekleyebiliriz.”
• Duyarlılık: “Ses yüksekse kulaklığın burada; istersen kısa mola.”

Mini Kontrol Listesi

• [ ] İçerik en az iki kanaldan sunuldu.
• [ ] Çocuğa en az bir seçim fırsatı verildi.
• [ ] Öğrenme kanıtı üç yoldan biriy­le toplandı (çiz/söyle/yap).
• [ ] Gerekli bir erişilebilirlik ayarı uygulandı (ipucu/zaman/duyusal).

Aile Köprüleri

• Evde Seçim: “Hikâyeyi ister resimle, ister 3 cümleyle, ister legoyla anlat.”
• Görsel Rutin: İlk–sonra kartı (oyun → toplama) buzdolabında.
• Duyusal Destek: 2 dakikalık “sessiz köşe” anlaşması, zamanlayıcıyla.