Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Belirtileri

DEHB’nin Temel Belirtileri

Belirtiler genellikle üç ana grupta toplanır:

• Dikkat eksikliği: Görevleri tamamlayamama, kolayca dikkatin dağılması, unutkanlık.
• Hiperaktivite: Yerinde duramama, sürekli hareket etme ihtiyacı, aşırı konuşma.
• Dürtüsellik: Sırasını bekleyememe, düşünmeden davranma, başkalarının sözünü kesme.

Dikkat Eksikliğinin Belirtileri

• Ödev ya da oyunlarda odaklanmada zorluk.
• Detayları kaçırma, sık sık hata yapma.
• Yönergeleri tam takip edememe.
• Günlük eşya ve materyalleri kaybetme.
• Uzun süreli zihinsel çabalardan kaçınma.

Hiperaktivite Belirtileri

• Yerinde oturamama, sürekli kıpırdanma.
• Sessiz aktivitelerde zorlanma.
• Aşırı koşuşturma ya da tırmanma isteği.
• Durmaksızın konuşma.
• Hızlı şekilde başka etkinliklere geçme.

Dürtüsellik Belirtileri

• Söz kesme ve başkalarının konuşmalarına müdahale.
• Oyunlarda ya da grup etkinliklerinde sırasını bekleyememe.
• Düşünmeden ani kararlar verme.
• Riskli davranışlarda bulunma eğilimi.

Sosyal ve Akademik Etkiler

DEHB sadece bireysel davranışları değil, çocuğun çevresini de etkiler:

• Akademik yaşam: Öğrenme güçlükleri, düşük notlar, öğretmenlerle çatışma.
• Sosyal ilişkiler: Arkadaşlarıyla anlaşmazlık, dışlanma riski.
• Duygusal etkiler: Özgüven kaybı, kaygı, öfke patlamaları.

Belirtilerin Görülme Yaşı

DEHB belirtileri genellikle 7 yaşından önce fark edilmeye başlar. Anaokulu ve ilkokul döneminde öğretmenlerin gözlemleri, tanı sürecinde büyük önem taşır.

Yanlış Anlaşılabilen Davranışlar

• Enerjik olmak ile hiperaktivite karıştırılabilir.
• Unutkanlık sadece ilgisizlik değil, dikkat eksikliği belirtisi olabilir.
• Dürtüsellik, kötü niyet değil kontrol güçlüğüdür.

Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı?

• Belirtiler 6 aydan uzun süredir devam ediyorsa.
• Çocuğun okul başarısı ve sosyal ilişkileri ciddi şekilde etkileniyorsa.
• Aile içi çatışmalar sıklaşıyor ve çocuk özgüven kaybı yaşıyorsa.

Uzun Vadeli Destek ve Sonuçlar

Erken tanı ve doğru yaklaşımla desteklenen çocuklar:

• Akademik performansını daha iyi sürdürebilir.
• Sosyal becerilerini geliştirebilir.
• Özgüven kaybı yaşamadan gelişimini sürdürebilir.
• Duygusal düzenleme becerileri güçlenir.