Drama Terapisi Nedir?

Temel Amaçlar

• Duygu farkındalığı ve öz düzenleme: Duyguları güvenli bir çerçevede tanıma–adlandırma.
• Sosyal–iletişim becerileri: Sıra bekleme, aktif dinleme, empati, iş birliği.
• Benlik gücü: Yaratıcılık, özgüven, problem çözme ve esneklik.
• Travma ve stresle baş etme: Deneyimlerin sembolik ve kontrollü yeniden işlenmesi.

Nasıl İşler? (Kısa Çerçeve)

1. Isınma: Basit hareket ve dikkat oyunları (ad–hareket, ritim eşleştirme).
2. Keşif: Rol, sahne, öykü veya kukla ile duygusal temanın canlandırılması.
3. Yansıtma: “Karakter şimdi ne hissediyor?” gibi güvenli mesafe sağlayan sorular.
4. Kapatma: Rahatlatıcı nefes–germe ve kısa paylaşım ritüeli.

Başlıca Teknikler

• Rol Oynama & Rol Değiştirme: Çocuk kendi rolünü ya da başka bir kişinin/nesnenin rolünü deneyimler.
• Doğaçlama: Kuralsız, anlık sahneler; esneklik ve yaratıcılık gelişir.
• Hikâye–Masal Kurgusu: Metaforlar aracılığıyla zor duygular dolaylı şekilde işlenir.
• Kukla ve Maske: Dolaylı ifade kanalı; utangaç çocuklarda güvenli mesafe sağlar.
• Sahne/Forum: Bir problemi farklı sonlarla tekrar deneme, çözüm keşfi.

Çocuklarda Drama Terapisi

Okul öncesi ve ilkokul döneminde oyun merkezlidir. Çocuklar kahramanlar ve kuklalar üzerinden duygularını dışsallaştırır. Seanslar kısa döngülerle (10–20 dk modüller) ilerler, görsel ipuçları ve somut materyaller tercih edilir.

Ev ve Okul İçin Somut Uygulamalar

• Duygu Kuklaları: Her kukla bir duyguyu temsil eder (neşe, öfke, korku). “Bugün hangi kukla konuşmak istiyor?”
• Renkli Duygu Pelerini: Çocuk seçtiği pelerini takar, “bu pelerinle karakterim ne yapar?” sahnesi kurulur.
• Masalın Sonunu Değiştir: Tanıdık bir masal, üç alternatif sonla canlandırılır (güçlü–nazik–zeki çözüm).
• Durdur–Geri Sar: Zorlayıcı sahnede eğitmen “dur” der; çocuk farklı seçenekleri dener.
• Duygu Haritası: Sahneden önce–sonra “vücudum nerede hissediyor?” diyagramı yapılır.

Seans Yapısı ve Süre

• Süre: 30–50 dk (yaşa ve ihtiyaca göre).
• Ritim: Isınma → ana etkinlik → paylaşım/kapatma.
• Materyal: Kukla, maske, kostüm parçaları, minderler, ritim çalgıları, büyük kağıtlar.
• Frekans: Haftalık ya da iki haftada bir; okul uygulamalarında küçük gruplar (4–8 çocuk).

Güvenli Uygulama İlkeleri

1. Gönüllülük ve seçim hakkı: Rol reddedilebilir, izleyici kalınabilir.
2. Psikolojik güvenlik: Yargısız dil, sır paylaşımına saygı, net sınırlar.
3. Yüksek duygu anında topraklama: Nefes, 5-duyu kontrol listesi, kısa ara.
4. Yaşa uygunluk: Korkutucu maskeler/temalardan kaçın; süreyi kısa tut.
5. Ebeveyn iş birliği: Evde pekiştirme için kısa ödevler (duygu günlüğü, kukla sohbeti).

Kimler İçin Uygun?

• Sosyal çekingenlik, akran iletişim zorlukları
• Duygu düzenleme güçlükleri (öfke, kaygı, üzüntü)
• Özgüven–öz ifade ihtiyacı, yaratıcılığı destekleme
• Yaşa uygun şekilde travma–kayıp süreçlerinde destekleyici yöntem

Not: Tıbbi/klinik tanılarda ve ağır semptomlarda uygulama mutlaka eğitimli uzman tarafından yürütülmelidir.

Değerlendirme ve İzleme

• Ön–Son Ölçüm: Duygu yoğunluğu 1–5 ölçeği, “önce/sonra üç kelime” tekniği.
• Gözlem Formu: Katılım, sıra bekleme, çatışma çözümü, empati davranışları.
• Ürün Analizi: Hikâye/rol çeşitliliği, alternatif son bulma becerisi.
• Ebeveyn–Öğretmen Geri Bildirimi: Ev/sınıf transfer etkileri.

Yaygın Hatalar ve Çözümler

• Tek doğru son aramak: Birden fazla çözüm yolu teşvik edilmelidir.
• Rol dayatmak: Çocuğa rol seçme özgürlüğü verin; gözlemci olma hakkı tanıyın.
• Aşırı gerçekçilik: Zor temaları metafor ve mesafe ile ele alın.
• Hızlı kapanış: Kapatma ritüelini atlamayın; duygusal bütünlemeyi destekler.

Uzman Desteği Ne Zaman Gerekir?

Şiddetli kaygı/öfke patlamaları, uyku–iştah belirgin değişimleri, travma belirtileri, kendine/başkasına zarar riski durumlarında bir uzman tarafından planlanmış terapi süreci gerekir. Okul içi uygulamalar, klinik tedavinin yerine geçmez; destekleyici niteliktedir.