Duyurular ve Sınırlar Belirlemede Tutarlılık

Neden Tutarlılık?

• Güven duygusu: Çocuk neyin ne zaman olacağını bilir.
• Öğrenme hızı: Aynı durum–aynı sonuç ilişkisi, davranış öğrenmesini hızlandırır.
• Çatışma azalır: “Pazarlık” yerine önceden bilinen kurallar işler.
• Ebeveyn otoritesi: Sakin ve sabit çizgi, bağırmadan etki sağlar.

Sınır ve Duyuru Nedir?

• Sınır: Kabul edilen davranışın çerçevesi (ne, nerede, ne kadar).
• Duyuru: Sınırın önceden kısa, olumlu ve somut ifadeyle bildirilmesi.

İyi Bir Duyurunun 5 Özelliği

1. Kısa ve net: “20:00’de ekranlar kapanır.”
2. Olumlu dil: “Oyundan sonra oyuncaklar sepetine.”
3. Somut zaman/yer: “Kapıdan girince ayakkabılar rafa.”
4. Neden: “Erken uyku, sabah enerjin için.”
5. Sonuç: “Toplanmazsa yarın oyuna 10 dk geç başlanır.”

Evde Sınır Koymanın 6 Adımı

1. Hazırlık: 2–3 öncelikli kural seçin (uyku, ekran, ödev).
2. Duyuru: Kuralı önceden ve sakin zamanda söyleyin, görünür yere asın.
3. Uygulama: İlk günlerde birlikte prova edin (zamanlayıcı, görsel rutin).
4. Hatırlatma: Kısa ipucu verin: “Şimdi ekran kapanıyor.”
5. Sonuç: Doğal/mantıklı sonucu tutarlı uygulayın.
6. Pekiştirme: Uyum gösterdiğinde sözel takdir ve küçük ayrıcalık.

Doğal ve Mantıklı Sonuçlar (Ceza Yerine)

Aile İçi Uyum: Herkes Aynı Dili Konuşsun

• Tek sayfa kural listesi: Buzdolabına asın; bakıcı/aile büyüklerine verin.
• Haftalık ebeveyn toplantısı: İşe yarayan–yaramayanı 10 dakikada gözden geçirin.
• Rol paylaşımı: Kim duyurur, kim takip eder; karışıklığı önleyin.

Okul ve Bakımla Uyum

• Öğretmenle paylaşım: Evdeki 2–3 ana kuralı ve ipuçlarınızı iletin.
• Davranış kartı: “Bugün ekran kuralına uydu/uymadı” gibi basit geri bildirim.
• Tek mesaj: Ev–okul çelişkili sinyal vermez; aynı sonuçlar uygulanır.

Değişiklik Nasıl Duyurulur?

1. Önceden haber: “Pazartesiden itibaren ekran 19:30’da kapanacak.”
2. Gerekçe: “Sabahları daha dinç olmak için.”
3. Geçiş dönemi: İlk hafta 5’er dakika geri çekme.
4. Seçenek: “Kapatınca kitap ya da puzzle seçeceksin.”

Kriz Anında Kısa Cümle Bankası

• “Kural aynı: Saat 20:00’de ekran kapanır.”
• “Öfkelisin; önce nefes, sonra konuşacağız.”
• “Şimdi iki seçeneğin var: Oyuncakları toplayıp oyuna devam etmek ya da 5 dk ara.”
• “Seni duyuyorum; kararımız değişmiyor.”

Sık Yapılan Hatalar ve Düzeltmeleri

• Tutarsız sonuçlar: Bir gün izin, ertesi gün yasak ⇒ Her seferinde aynı sonuç.
• Uzun nutuklar: Çocuk mesajı kaybeder ⇒ Kısa cümle.
• Rüşvetle yönetim: “Susarsan çikolata” ⇒ Doğal/mantıklı sonuç.
• Utandırma/etiket: “Tembelsin” ⇒ Davranışa odaklan.

İzleme ve Pekiştirme

2–3 hedef belirleyin ve haftalık tablo tutun: Tarih – Kural – Uyum (✓/✗) – Kısa not. Uyum artışını sözel takdir ve küçük ayrıcalıklarla pekiştirin.

Ne Zaman Uzman Desteği?

• 2–4 haftadır süren belirgin işlev kaybı (okul reddi, uyku/iştah bozulması).
• Yoğun öfke patlamaları ve fiziksel şiddet.
• Bakım verenler arası çatışma ve kurallarda uzlaşamama.

Kısaca Özet

Tutarlı duyurular + net sınırlar + doğal/mantıklı sonuçlar = daha az çatışma, daha çok iş birliği. Ev–okul–bakım verenler aynı dili konuştuğunda çocuk için güvenli ve öngörülebilir bir dünya oluşur.