Ebeveynlerin Tutarlılığı: Kurallarda Sabitlik

Neden Önemli?

• Öngörülebilirlik: Çocuk ne olacağını bildiğinde kaygısı azalır.
• Adalet algısı: “Bugün var, yarın yok” belirsizliği ortadan kalkar.
• Öğrenme döngüsü: Davranış–sonuç ilişkisi istikrarlı şekilde pekişir.

Temel İlkeler (3S)

1. Saydamlık: Kural kısa ve pozitiftir: “Oyuncaklar oyun bitince kutuya.”
2. Sabite: Her bakım veren aynı kuralı aynı biçimde uygular.
3. Sakinlik: Uygulama duygusal dalgalanmaya göre değişmez; ses tonu nötrdür.

Evde Uygulamalar

• Görsel Kural Tablosu: 4–6 maddeyi resimlerle asın; çokluk yerine netlik.
• Rutin Kartları: Sabah–akşam adımlarını (giyin, diş, çanta) sırala; bittiğinde çevir.
• Doğal–Mantıksal Sonuçlar: Oyuncak toplanmazsa ertesi gün favori oyuncağa ara.
• 3 Adımlı Uyarı: Hatırlat–Seçenek sun–Sonucu uygula (tartışmaya girmeden).

Okulla Uyum

• Ev–Okul Dili: Aynı cümle kalıpları: “Önce görev, sonra oyun.”
• İletişim Defteri: Haftalık 3 cümlelik not: güçlü yan + hedef + takip.
• Beklenti Eşleştirme: Öğretmenden 2–3 öncelikli kural belirleyip evde de aynılarını güçlendirin.

Aile İçinde Uzlaşma

• Kural Matrisi: Kim, nerede, ne zaman, nasıl? (ör. ekran: hafta içi 20 dk/tek içerik/ortak alan).
• Rol Paylaşımı: “Hatırlatan” ve “takip eden” rolleri haftalık dönüşsün.
• Aile Sözleşmesi: 1 sayfa, imzalı; ayda bir gözden geçirme.

Örnek Cümleler

• “Kuralımız: Akşam 8’den sonra ekran yok. Şimdi kitap seçelim.”
• “Oyunu bitirince kutuya koyuyoruz. Yardım mı istersin, yoksa tek başına mı yaparsın?”
• “Şimdi toplanmazsa, yarın bu oyuncağa ara vereceğiz.”

Esneklik mi, Katılık mı?

Tutarlılık katılık değildir. İstisna protokolü belirleyin: “Hastalık, misafir, yolculuk gibi durumlarda kural geçici uyarlanır; ertesi gün eski düzene dönülür.”

Yaşa Göre İpuçları

• 3–6 yaş: Kısa cümle + görsel, tek adım yönerge, hemen sonuç.
• 7–9 yaş: Kuralın gerekçesi ve seçenek ver; küçük sorumluluklar (zamanlayıcı kurma).
• 10+ yaş: Hedef belirleme, haftalık öz değerlendirme, ayrıcalık–sorumluluk dengesi.

Yaygın Hatalar ve Çözümler

• Pazarlık Döngüsü: Tekrarlayan pazarlık yerine kuralı hatırlat + sonucu uygula.
• Kuralların Enflasyonu: 15+ kural yerine 4–6 öncelik; aylık rotasyon.
• Farklı Ebeveyn Dili: Ortak cümle listesi hazırlayın, buzdolabına asın.

İzleme ve Değerlendirme

• Haftalık Takip: “Bu hafta en iyi giden kural / zorlanan kural” mini toplantısı (10 dk).
• Yıldız Tablosu: 5 gün istikrar = hafta sonu aile etkinliği (ekran değil, deneyim ödülü).
• Duygu Kontrolü: Uygulama sırasında yetişkinin ses tonu ve süreklilik puanı (1–5).