Çocuklarda Ekran Süresi: Günlük Sınır Ne Olmalı?

Tabletler, akıllı telefonlar, televizyonlar ve bilgisayarlar çocukların günlük yaşamının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Ancak fazla ekran kullanımı, hem fiziksel hem de zihinsel sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) gibi otoriteler, çocukların yaşlarına göre belirlenmiş günlük ekran süreleri önermektedir. Bu makalede ekran süresinin olası zararlarını, yaş gruplarına göre önerilen süreleri ve ebeveynler için pratik çözümleri ele alacağız.

Aşırı Ekran Süresinin Zararları

• Fiziksel sağlık: Uzun süre ekran başında kalmak obezite riskini artırır ve göz sağlığını olumsuz etkiler.
• Uyku düzeni: Gece ekran kullanımına maruz kalan çocuklarda uyku bozuklukları sık görülür.
• Psikolojik etkiler: Fazla ekran kullanımı kaygı ve dikkat eksikliğine yol açabilir.
• Sosyal beceriler: Gerçek oyun ve arkadaşlık yerine sanal dünyada vakit geçirmek, sosyal gelişimi kısıtlar.
• Bağımlılık riski: Uzun süreli kullanım teknoloji bağımlılığına dönüşebilir.

Yaş Gruplarına Göre Günlük Ekran Sınırları

0–2 Yaş

Uzmanlar bu yaş grubunda ekran kullanımını tamamen önermemektedir. Sadece aile bireyleriyle yapılan görüntülü konuşmalar istisna sayılabilir.

2–5 Yaş

Günlük toplam ekran süresi 1 saati geçmemelidir. Tercihen eğitici ve ebeveyn gözetiminde içerikler seçilmelidir.

6–12 Yaş

Okul çağındaki çocuklarda günlük ekran süresi 1–2 saat arasında sınırlandırılmalıdır. Ödev dışındaki ekran süresine özellikle dikkat edilmelidir.

13–18 Yaş

Ergenlik döneminde günlük 2 saatten fazla ekran kullanımı önerilmez. Sosyal medya ve oyun süresi kontrollü olmalıdır.

Bilimsel Bulgular

Yapılan araştırmalar, günde 2 saatten fazla ekran kullanan çocukların dikkat süresinin %30 oranında düştüğünü göstermektedir. Ayrıca fazla ekran süresi olan çocuklarda obezite riskinin %40 arttığı, uyku kalitesinin ise %50 azaldığı tespit edilmiştir.

Ebeveynler İçin Öneriler

• Ekran süresi için net kurallar belirleyin.
• Ekran kullanımını ödül veya ceza aracı yapmayın.
• Çocuğunuza alternatif aktiviteler (spor, sanat, açık hava oyunları) sunun.
• Yatmadan en az 1 saat önce ekran kullanımını sonlandırın.
• Kendi ekran alışkanlıklarınızla rol model olun.

Ekrana Alternatif Aktiviteler

• Kitap okuma
• Açık hava oyunları
• Resim yapma ve el işi aktiviteleri
• Ailece masa oyunları oynama
• Spor aktiviteleri

Sık Yapılan Hatalar

• Ekranı yemek sırasında kullanmak.
• Çocuğu susturmak için telefon veya tablet vermek.
• Uyumadan hemen önce ekranla vakit geçirmek.
• Ekran süresini tamamen yasaklayarak daha cazip hale getirmek.

Sonuç

Çocuklarda ekran süresinin kontrolü, sağlıklı bir gelişim için büyük önem taşır. Yaşa uygun sınırlar koymak, ebeveyn gözetiminde içerik seçmek ve alternatif aktiviteler sunmak, çocukların ekranla sağlıklı bir ilişki kurmasını sağlar. Ekran kullanımında ölçü ve denge, uzun vadede çocukların hem fiziksel hem de zihinsel sağlığını korur.